Gogoratu, gogoratu azaroaren 5ean zer ospatzen den... 
“Gogoratu, gogoratu, azaroaren 5a, bolboraren konspirazioa eta traizioa, ez bai duzu arrazoirik aurkituko, bolboraren traizioa inoiz ahazteko.”
Baliteke ezagun izatea esaldia hau, V for Vendetta (2005) filmako
esaldi ezagunenetarikoa baita, baina ez, ez dut film horretaz hitz egingo,
esaldi horretan aipatzen den azaroaren 5ari buruz baizik; egun horretan, “Guy
Fawkes Gaua” izeneko jaialdia ospatzen baita.
Askok pentsatuko dute, nor da Guy Fawkes? Hona hemen pista bat:
Azken hau, Guy Fawkesen oinarrituta dagoen
pertsonaia, oso ezaguna da, batez ere, zinema gustuko dutenen artean; baina
askok ez dakite nor zen Guy Fawkes.
Lehenengo irudian Guy Fawkes ikus daiteke, eta beheko irudian, V for Vendetta komikiko eta filmeko pertsonaiak, V izenekoak, zeraman mozorroa.
Guy Fawkes 1570. urtean
York-en (Ingalaterra) jaio zen azpikari katoliko bat izan zen. 1605. urteko Bolboraren
Konspirazioaren antolatzailea
izateagatik ezaguna da. Talde katoliko baten parte izanda, Westminster
jauregia, Erresuma Batuko Legebiltzarra dagoen tokia, suntsitu nahi izan zuen
Lorden Ganbera azpian (sotoan) jarritako lehergaiekin, Ingalaterrako errege zen
Jakue I.a (James I), haren familiarrak eta Lordak (aristokrazia) hiltzeko.
Fawkes harrapatu zuten atentatua prestatzen zegoelarik, hori dela eta,
konspirazioak porrot egin zuen. Fawkes preso hartu
ostean, torturatua izan zen gainerako konspiratzaileak nor ziren jakiteko. 1606ko urtarrilaren 31an
urkatu egin zuten.
Bolboraren Konspirazioaren
porrota ospatzeko, 1606. urtetik, gaur egunera arte, azaroaren 5an, Erresuma
Batuan, Australian eta beste hainbat herrialdeetan (Erresuma Batuko koloniak
izandakoetan) ospatzen da Guy Fawkes Gaua, nahiz eta Ingalaterran
daukan garrantzi gehien.
Jaialdi
honetan su artifizialak pizten dira eta Guy Fawkes-en panpinak erretzen dituzte
(gaur egun ez hainbeste), umeek arropa zaharrarekin eta paperarekin egiten
dituztenak. Lehen ohitura zen umeek guys deituriko panpin txikiak
erabiltzea “Penny for the guy!” oihukatzen zuten bitartean,
lortutako txanponekin su artifizialak erosteko. Hainbat abesti kantatzen
zituzten.
Gaur
egun, ohitura da familiak elkartzea afaltzeko, non patata erreak, bangers
and mash (saltxitxa eta purea) eta toffee apples (karameluz estalita
dauden sagarrak) jaten duten, besteak beste.
Gauean zehar sua pizten dute, leku
publiko eta pribatuetan, umeek petardoak botatzen dituzten eta zeruan su
artifizialak dauden bitartean.
Denbora pasa ahala, jaialdi honek haren esanahi antikatolikoa galdu du, batez ere, 1859. urtean festa ofiziala izateari utzi zionetik, gaur egun ospatzen den jaialdi herrikoia bilakatu arte.
Bukatzeko,
Guy Fawkes-en maskara eredu izanda David Lloyd ilustratzaileak V for Vendetta komikeko V-ren (pertsonaia nagusiaren) maskara sortu zuen, pelikulari esker
ezagun egin zena. Baina horretaz gain, 2008. urtean Anonymous cybertaldeak
maskara lehen aldiz erabili zuen geroztik, sistemaren aurkako iraultzaren ikur
bilakatu da eta mundu osoko manifestazio eta protestetan zehar ikusi daiteke.
Norbaitek ikusi nahi badu hasieran aipatutako esaldia, hemen dauka V for Vendetta filmeko zati hori:
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina